otwarcie: 21 kwietnia (piątek), godz. 18:00 
21 kwietnia – 25 czerwca 2023 | sala główna

 

KURATORKA: Natalia Cieślak

 

Wystawa realizowana w ramach Olsztyńskiego Roku Kopernika

 

   Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 

"Somnium 3" może kojarzyć się z nazwami misji kosmicznych (jak Apollo 11 czy Artemis 1), wysyłanych w celu zbadania wybranych obszarów Wszechświata. Skojarzenie to – skądinąd uzasadnione – nie wyklucza jednak tego, że tytuł wystawy stanowi konglomerat różnych znaczeń i kontekstów.

Pokaz prac Katarzyny Tretyn w Galerii Sztuki BWA w Olsztynie to trzecia odsłona projektu "Somnium", prezentowanego wcześniej w toruńskiej Wozowni oraz Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy. Słowem-kluczem nieprzypadkowo jest tu łacińskie określenie snu czy marzenia. Z jednej strony – definiuje ono atmosferę wystawy, będącej oniryczną podróżą po tych obszarach wyobraźni, które pozwalają choć na chwilę "oderwać się" od (Z/z)iemi. Z drugiej – jest świadomie użytym przez artystkę nawiązaniem do obecnego od wieków w kulturze literacko-artystycznej motywu sennej wizji. Formuła ta była popularnym sposobem prezentacji koncepcji astronomicznych, ponieważ pozwalała na bardziej czytelne i obrazowe przedstawienie ich odbiorcy. Inspirujący w tym kontekście był zwłaszcza “Sen Scypiona” autorstwa Cycerona, który odzwierciedlał założenia teorii geocentrycznej, czy “Sen, czyli wydane pośmiertnie dzieło poświęcone astronomii księżycowej” Johannesa Keplera – jednego z tych astronomów, którzy przyczynili się do nowożytnej rewolucji naukowej. Przykłady tekstów kultury, prezentujących naukowe tezy za pomocą opisu kosmicznej podróży odbywającej się poza jawą, można by mnożyć.

Obu obszarów: scjentystycznego i fantasmagorycznego, nie należy postrzegać więc w kategoriach opozycji pozbawionych punktów wspólnych. Balansowanie na granicy rzeczywistości naukowej i sztuki to znak charakterystyczny twórczości Katarzyny Tretyn. Choć nie jest zawodową astronomką, rozliczne wizyty w obserwatorium w podtoruńskich Piwnicach pozwoliły jej zgłębić wiele aspektów prowadzonych w tej placówce obserwacji i zbliżyły do świata badawczego. Prace artystki powstają pod wpływem analiz astronomów, jednak nie są ich ilustracją, a twórczą interpretacją. Przeniesienie w pole sztuki pozwala odkryciom naukowców zarezonować w wymiarze pozaempirycznym, jako fenomenom odczytywanym także w kontekście humanistycznym. Ludzi od zawsze fascynowało bowiem wszystko to, co ponad horyzontem. Obiekty te stawały się przedmiotem analiz i prób racjonalnego wyjaśnienia, ale także zyskiwały status metafory, zachęcającej do zadania sobie pytania: skąd pochodzimy, kim jesteśmy, dokąd zmierzamy...

Wystawa "Somnium 3" zbiega się w czasie z przypadającymi na 2023 rok obchodami Roku Mikołaja Kopernika (1473–1543). Wielkiego astronoma, który „wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”, można więc uznać za jej duchowego patrona. / Natalia Cieślak

 

Katarzyna Tretyn – artystka wizualna, intermedialna, nauczycielka akademicka. W latach 2002–2007 studiowała na WSP Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku malarstwo sztalugowe. W 2012 roku obroniła doktorat w macierzystej uczelni. W 2020 roku uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie sztuki piękne w dyscyplinie sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki. Od 2017 roku pracuje w Politechnice Bydgoskiej im. J. i J. Śniadeckich (dawniej UTP) na stanowisku profesora (od 2020 roku), gdzie prowadzi zajęcia z malarstwa oraz rysunku. Jej poszukiwania indywidualnej drogi twórczej oscylują wokół eksperymentu warsztatowego. Przyszłość sztuki widzi w nowych technologiach, które jednak powinny czerpać z tradycji. Dlatego też warsztat twórczy autorki opiera się przede wszystkim na tradycji haftu. Jej podstawowe instrumentarium to nić, za pomocą której tworzy obrazy, obiekty oraz instalacje. W swojej twórczości inspiruje się nauką, a przede wszystkim astronomią. W 2015 roku rozpoczęła współpracę z Fundacją Aleksandra Jabłońskiego oraz Obserwatorium Astronomicznym w Piwnicach pod Toruniem. Jej efektem są projekty artystyczne powstałe na styku dwóch dziedzin: nauki i sztuki. Bazując na inspiracji naukowej autorka buduje w swojej twórczości metaforyczny obraz człowieka. Jak twierdzi poprzez obserwację świata zdobywamy wiedzę o nas samych.