GRUPPA, KOŁO KLIPSA, LUXUS, ŁÓDŹ KALISKA - „Wystawa okolicznościowa"

wernisaż: 13 grudnia (czwartek), godz. 18.00

13 grudnia 2012 - 20 stycznia 2013

 

Współpraca: Galeria Propaganda

 

Stan wojenny wprowadzono w Polsce w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Towarzyszyła mu akcja internowania członków i sympatyków Związku Polskich Artystów Plastyków, w tym 22 artystów. Władze przerwały obradujący w Warszawie Kongres Kultury Polskiej, a także zawiesiły działalność oficjalnych związków twórczych (w tym Związku Polskich Artystów Plastyków, który został rozwiązany w czerwcu 1983), instytucji (galerie i wystawy) oraz czasopism kulturalnych. Zawieszono wydawanie pism poświęconych sztukom plastycznym takich jak: „Sztuka", „Projekt" i „Biuletyn ZPAP". Spontaniczną reakcją środowisk twórczych był bojkot oficjalnych imprez kulturalnych. W kwietniu 1982 r. artyści plastycy w Warszawie opublikowali odezwę „Głos, który jest milczeniem", w której nawoływali do bojkotu oficjalnych wystaw i imprez artystycznych. Według autorów Odezwy warunkiem zaprzestania bojkotu było odwołanie stanu wojennego, zwolnienie aresztowanych i internowanych, przywrócenie działalności wszystkich zawieszonych organizacji z NSZZ „Solidarność" na czele. W ten sposób stan wojenny paradoksalnie przyczynił się do rozwoju kultury niezależnej, wywierając wpływ na ówczesną twórczość plastyczną. Bojkot instytucji państwowych spowodował powstanie alternatywnego systemu artystycznego. Dzieła sztuki udostępnianie były w mieszkaniach prywatnych i pracowniach twórców oraz w budynkach należących do Kościoła katolickiego: muzeach diecezjalnych, nawach kościelnych i salkach katechetycznych. Pod koniec lat 80. sztuka niezależna prezentowana była też w niektórych klubach osiedlowych. Wychodzące w podziemiu pisma o tematyce społeczno-kulturalnej ułatwiały społeczny odbiór sztuk wizualnych, były ważnym forum wymiany myśli i opinii dla artystów, krytyków i zwykłych miłośników sztuki.

Na wystawie w Galerii BWA w Olsztynie prezentowane są prace czterech grup artystycznych, działających podczas stanu wojennego w Polsce:

ŁODZI KALISKIEJ, która powstała w 1979 r. Od początku działa w składzie: Marek Janiak, Andrzej Kwietniewski, Adam Rzepecki, Andrzej Świetlik i Makary (Andrzej Wielogórski). Jej członkowie zajmują się fotografią, performancem, instalacjami, filmem eksperymentalnym, piszą teksty. W latach 1982-1988 Łódź Kaliska była składnikiem formacji Kultury Zrzuty, związana z niezależnym periodykiem „Tango". Manifesty tworzyli Kwietniewski i Janiak – powstał wówczas tak istotny dla lat 90. manifest „Sztuki żenującej" Janiaka.

GRUPPY, powstałej w 1983 roku. Stworzyło ją sześciu malarzy z warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych: Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak, Marek Sobczyk i Ryszard Woźniak. Artyści malowali krzykliwe, figuratywne obrazy, świadomie antyestetyczne, nie chcieli funkcjonować w salonowym, oficjalnym obiegu sztuki PRL, przyjmowali postawę pełną ironii i poczucia absurdu.

LUXUS, grupy artystycznej z Wrocławia działającej w latach 1983-1995. Jej twórczość jest przez wielu krytyków uznawana za jedno z najważniejszych zjawisk artystycznych w polskiej sztuce przełomu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Do najbardziej aktywnych członków grupy należeli: Paweł Jarodzki (lider i twórca nazwy), Ewa Ciepielewska i Bożena Grzyb-Jarodzka, a także Jerzy Kosałka, Marek Czechowski, Artur Gołacki, Małgorzata Plata, Stanisław Sielicki, Jacek Jankowski, Szymon Lubiński, Andrzej Jarodzki, Krzysztof Kubiak i Krzysztof Kłosowicz. Artyści grupy w wydawanym piśmie i w swojej twórczości odcinali się od szarości stanu wojennego. Tworzyli sztukę popularną, łatwą i prostą w odbiorze, w reakcji na obowiązujący wówczas artystyczny awangardowy „akademizm", jakim była sztuka konceptualna. Mieszali motywy ikonografii popkultury, stosując pastisz i ironię czerpali inspiracje z potocznej rzeczywistości.

KOŁO KLIPSA, grupy artystycznej z Poznania, działającej w latach 1983-1990. Jedna z najbardziej charakterystycznych dla sztuki polskiej lat 80. formacji, która w istotny sposób wpłynęła na specyfikę sztuki tej dekady. Członkami grupy byli: Mariusz Kruk, Leszek Knaflewski, Krzysztof Markowski i Wojciech Kujawski. Artyści ci tworzyli rodzaj wspólnoty powołanej do podejmowania zespołowej pracy twórczej. Grupa poszukiwała własnego miejsca poza zideologizowanym polem sztuki, nie działała w obiegu oficjalnym, nie wiązała się również z nurtem sztuki opozycyjnej (przykościelnej) i wyraźnie dystansowała się od neoawangardy. Jej członkowie hołdowali zasadzie twórczej wolności, kładli nacisk na intuicję i własne doświadczenia twórcze, nieobciążone ograniczeniami płynącymi ze świata zewnętrznego.

Chociaż działalność powyższych grup dostrzegano i doceniano ich znaczenie od dawna, nigdy jeszcze nie poświecono im wspólnej wystawy. Dlatego też ekspozycja przygotowana, przez warszawską Galerię Propaganda, ponownie we współpracy z olsztyńską Galerią BWA, jest dziełem pionierskim, prezentującym po raz pierwszy skonfrontowane ze sobą cztery grupowe postawy i profile kilkunastu artystów.